Als je ernaar verlangt op het podium te staan, te zingen, iets te creeren, een diep verlangen te volgen, een bedrijf in de wereld te zetten maar voelt ‘iets houdt me tegen’. Of ‘het komt er niet helemaal uit’.

Grote kans dat de innerlijke Criticus hier een rol in speelt.

Of als je het lastig vind je eigen mening naar voren te brengen, meer meegaand bent dan je eigen behoeften inbrengt of probeert te voldoen aan hoge eisen (van jezelf of de buitenwereld), je wil dat jij of dat wat je doet perfect is.

Grote kans dat de innerlijke Criticus een toontje meeblaast.

 

 

Zichtbaar worden in je eigenheid is kwetsbaar

Vaak zijn twee tegenstrijdige krachten in een onophoudelijke dans verwikkeld: de kracht om jezelf te laten zien en de kracht die tegenhoudt om jezelf te laten zien. Niet alleen is dat bijzonder vermoeiend maar het houdt je inert en brengt je – ontwikkeling – tot stilstand.

In de wereld van de innerlijke Criticus is het overzichtelijker om veilig in het donker te blijven in plaats van jezelf bloot te geven door zichtbaar te worden. Zijn beweegredenen begrijpen is je innerlijk Kind helen.

 

 

De innerlijke Vrijbuiter

Vanaf mijn puberteit reist ze met me mee.

Ze is altijd zorgeloos, eerlijk, creatief, speels. En kwetsbaar. Naief, verwonderd, geraakt. Ze verschijnt in verschillende gedaanten, zoals de Creatieveling, Onderzoeker, Bohemienne, Creator,  Brainstormer, Heldin. En, natuurlijk, als Improvisator en Speler.

In dit blog laat ik één van haar stemmen aan het woord, de Creatieveling. Maar vooral deel ik hoe de Creatieveling in de schaduw leefde van de almacht van de Criticus.

Inmiddels heeft Criticus zijn rechtmatige plek in mijn innerlijk Koninkrijk ingenomen. Maar dat is niet altijd zo geweest.

 

 

De almacht van de Criticus

 

Het duurt na mijn puberteit nog wel een jaar of 10 voordat ik me bewust word hoe actief de Innerlijke Criticus werkelijk is. Hoe hij me nauwlettend in de gaten houdt. Commentaar geeft bij alles wat ik doe, zeg, denk of voel. Continu. Hoe hij me saboteert nieuwe stappen te zetten, uitdagingen aan te gaan en van het leven te genieten.

Een voorbeeld.

Als tiener reis ik iedere morgen met de bus naar school. In de bus kun je vaak alleen zitten in de achteruit stoelen. Ik weet als ik daar ga zitten vele ogen mijn kant op zullen kijken. Dus kies ik er vaak voor om te blijven staan, 20 minuten lang. Want ik ben extreem verlegen.

Soms ga ik toch zitten. En dan voel ik hoe het schaamrood me naar de kaken stijgt, Het liefst wil ik me verstoppen. Ik ben er niet. Op de achteruit stoel in de bus voel ik me namelijk te zichtbaar. Dan raakt de Criticus in paniek en wordt het commentaar oorverdovend luid. Het enige dat ik op dat moment denk te kunnen doen doen is de hele rit strak uit het raam kijken met mijn lange haar voor mijn gezicht.

 

 

De authentieke drang tot expressie

Een sprong voorwaarts in de tijd.
Als ik 27 ben doe ik doe auditie op de theaterschool in Amsterdam en wordt aangenomen.

De mimeschool is the right place to be. Het is één van de beste keuzes in mijn leven geweest.
Ik volg mijn Creatieveling.

Vervolgens ben ik voortdurend zichtbaar voor de ogen van velen tijdens voorstellingen, presentaties, lessen. De Criticus draait overuren en maakt furore.

 

 

De Onderstroom en de Bovenstroom

De onderstroom.
Ik ben er niet. Zie mij niet. Laat me maar.

De bovenstroom.
Op het podium. Vallen. Opstaan. Spelen.

Later zegt een psychotherapeut tegen me “zo wonderlijk hoe je jezelf voortdurend blootgesteld hebt aan dat wat je het aller-engst vind’. Terugkijkend kan ik alleen maar zeggen: mijn verlangen om mezelf te bevrijden was groter. In die tijd wil ik zo graag mijn innerlijke drang tot expressie volgen dat ik (over)moedig de stem van de IC negeer.

Perhaps everything terrible is,
in its deepest being,
something that needs our love.

~ Rilke

 

De innerlijke strijd: de Criticus versus de Creatieveling

Tegenhouden versus toelaten.
Stagnatie versus stroom.
Veiligheid versus risico.
Angst versus vertrouwen.

En dan zijn er momenten dat de Criticus ineens afwezig is. Dat is als ik ga improviseren en volledig in het moment ben.

Dan ben ik klaarwakker.
Up for anything.
En bevrijd.

Improvisatie is een wake up call. Het startpunt voor de ontwikkelingsweg die uiteindelijk leidt tot Voice Dialogue, waarover ik het zometeen ga hebben.

 

 

Je innerlijke Criticus begrijpen

De taak van de Innerlijke Criticus is je met alle macht die hij in zich heeft beschermen.

Want stel je voor dat je een fout maakt, iets niet kan, je ware kleuren laat zien  stel je dan voor dat je niet ontvangen word? Wat als je wordt afgewezen, alleen kom te staan, belachelijk wordt gemaakt of pijn gedaan?

 

De grootste angst die ik tegenkom op de mimeschool is zichtbaar worden. In alles wat en wie ik ben. Dat is precies wat ik diep van binnen verlang. En dat is precies wat de Criticus wil voorkomen.

Want in mij leeft een angstig, kwetsbaar, fragiel meisje dat op zoek is naar bevestiging.
Dat haar blik meer richt naar de blik van anderen dan naar haar innerlijke wijsheid.

 

 

Zicht op en compassie voor de beweegredenen van de Criticus verandert alles

 

Een eerste belangrijke stap in gezond omgaan met je IC is het besef toelaten ‘ik bèn niet de innerlijke Criticus, maar hij is een aspect van mij’ .

Dit creëert de afstand die nodig is om hem te observeren en dus te leren kennen als aspect van jou.

Het geeft je de mogelijkheid om je vermogen te hervinden om te kiezen. Om te luisteren, in dialoog te gaan, kiezen om niet te luisteren, kiezen om hem gerust te stellen, kiezen om risico’s te nemen ondanks zijn bezwaren, kiezen om zijn raad op te volgen.

Kiezen.

 

 

Je des-identificeren betekent je vermogen aanspreken om compassievol begrijpen. Van dat in jou dat aandacht verdient. Dat kwetsbaar is en onzeker. Gekwetst of beschadigd. Verlangt. Het niet weet.

Vervolgens word je je gewaar van de dynamiek tussen die twee ogenschijnlijk tegenovergestelde innerlijke Ikken. Het innerlijke Kind, Meisje of Jongen, dat kwetsbaar is en/of gewond. En de innerlijke Criticus die zo hard aan het werk is om onheil te voorkomen.

 

Het vermogen om je los te maken van de Innerlijke Criticus, en je niet meer te laten domineren door zijn (of haar) veroordelende uitspraken, brengt een grote ommekeer teweeg in je gevoel van eigenwaarde en zelfrespect.

~ Hal & Sidra Stone

Spel en Voice Dialogue als ingangen naar het oorspronkelijke innerlijk Kind

 

Werken met de Voice Dialogue en het archetype van de Fool is een bijzondere ervaring.

Fooling is een improvisatievorm die je net als Voice Dialogue inspireert de IC te ontmoeten, begrijpen en uiteindelijk omarmen als je raadgever.

Soms is dat een pijnlijk proces.
Maar wat een vreugde als je speelse Kind zijn of haar expressiedrang mag volgen!

 

Tijdens het werken met het archetype van de Fool heb ik geleerd de Criticus te horen, radicaal welkom te heten en te omarmen. En op momenten hem niet zo serieus te nemen en af en toe zelfs buiten de deur te zetten.

Ik heb hem aanvaard als een van de innerlijke ikken die mijn binnenwereld rijk is. Hij spreekt niet DE waarheid. Maar heeft wel een stem die me kan wijzen in de richting waarin ik mezelf nog onzichtbaar of klein houd.

 

 

 

Wil je je innerlijke Criticus begrijpen en voorbij gaan?

 

De Criticus is af en toe nog steeds actief in mijn leven. Maar zijn verstikkende en verlammende werking is verdwenen.

Bovenal: ik waardeer zijn poging om me te beschermen en daarvoor dank ik hem met heel mijn hart.

De Criticus en ik….. we have an understanding.

Mijn innerlijk Kind en ik…. we hebben een tedere liefdevolle relatie.

 

 

 

Stadia in leren omgaan met je innerlijke Criticus

word bewust van je innerlijke kracht om los te komen van de Criticus

ontwikkel de helderheid om zijn beweegredenen te begrijpen

krijg inzicht hoe hij samen werkt met bijvoorbeeld de Perfectionist, Controleur, Streber of Pleaser.

ervaar hoe je je innerlijk Kind kunt beschermen en helen

bevrijd Ikken in de schaduw, zoals de Creatieveling, de Kunstenaar, de Speler, het magisch Kind

ontdek de constructieve kracht van de Criticus

Door de innerlijke Criticus te transformeren en het innerlijk Kind de bescherming, support, aanmoediging en troost te geven die het nodig geeft, kom je meer en meer in het ‘midden’ . Van daar uit kun je gaan spelen. En zo steeds meer je vrije stroom van expressie en creativiteit in het licht brengen.

 

 

Wil je op een lichtvoetige manier je Innerlijke Criticus ontmoeten?

Voor

lees meer over Mndful Play Inquiry
of de Jaartraining Mindful Play, Authentieke Improvisatie 

 

Gratis ebook

Van zelfkritiek naar zelfcompassie

Voor

~ iedereen die behoefte heeft op een lichtvoetige manier losser te komen van de stem van de innerlijke Criticus  en er naar verlangt te leren denken en leven in mogelijkheden in plaats van beperkingen.

Download het gratis ebook
‘Je innerlijke Criticus als Bondgenoot’